Luftimi i dezinformimit

Mjetet

  • Fjalë kyçe:
  • Countering Disinformation
  • Disinformation
  • Fact-checking
  • Media monitoring
  • Gjuhët:
  • Fjalë kyçe:
  • Countering Disinformation
  • Media Literacy
  • Digital Security
  • Disinformation
  • Fact-checking
  • Resilience
  • Open Data
  • Digital Activism
  • False narratives
  • OSINT (open-source intelligence)
  • Organizational resilience
  • Gjuhët:
  • English
  • English
Disinformation can spread like fire in today's digital age. To mitigate the threat, the TechSoup Guide on Digital Tools for Countering Disinformation equips activists and CSOs with a range of digital tools to identify, analyze, and counter disinformation effectively.The rapid spread of disinformation threatens societies worldwide. This free-of-charge guide is tailored for activists and CSOs, providing practical knowledge and tools, to navigate and combat digital falsehoods. Whether you're a novice or an expert in countering disinformation, the guide offers valuable insights and step-by-step instructions for everyone.Why is it worth using the Guide on Digital Tools for Countering Disinformation?Head to the guide to get:Comprehensive Tool Overview: Detailed descriptions of tools across various categories, such as social media monitoring, image and video analysis, or cybersecurity.Practical Usage Examples: Real-world scenarios demonstrating how to leverage these tools effectively.User-Friendly Guidance: Step-by-step instructions to ensure tools are accessible to all skill levels.Expert Recommendations: Curated selection based on relevance, effectiveness, and practicality, prepared by TechSoup Experts and Partners.✅🔗 See it for yourself! Dive into the guide and arm yourself with knowledge to promote and protect truth, and accuracy in the digital information space! Download the Guide here!
  • Fjalë kyçe:
  • Countering Disinformation
  • Disinformation
  • Fact-checking
  • Resilience
  • Personal and Organisational Resilience
  • Digital Activism
  • OSINT (open-source intelligence)
  • Gjuhët:
  • English
  • polski
  • English
Critical Thinking Methods and Tools for Distinguishing Facts from Fakes and DisinformationThis publication offers practical tools for recognizing disinformation and methods for practicing critical thinking. It provides guidance on identifying disinformation online and defending against it, while also enhancing skills in critically understanding content.The publication features insights from fact checkers and digital trolls.It is divided into four parts. The first part outlines six basic rules for verifying information to avoid falling into the trap of false content. The second part includes exercises to develop vigilance and critical thinking habits. The third part provides step-by-step instructions for spotting fake images and videos. The final part is a collection of websites, tools, and applications that assist in this work.

Postimet

Metamorphosis Foundation | Sep 10, 2024

Si të njihni dhe si të mbroheni nga oferta të rreme për punë në internet?

Interneti jo vetëm që është duke u bërë një "fshat global" dita-ditës, por edhe e rrit narrativin e rremë kur është në pyetje gjetja e punës në internet. Jo gjithmonë gjithçka që shohim në internet është e vërtetë, e kështu është edhe rasti kur kërkojmë punë. Ndërkohë, zhvillimi i internetit është duke marrë hov në përpjesëtim të drejtë me ofertat e rreme të punës që qarkullojnë çdo ditë dhe i dëmtojnë përdoruesit e internetit.

Metamorphosis Foundation | 6 min read | Sep 4, 2024

Si të dalloni nëse ndonjë fotografi e caktuar është krijuar nga inteligjenca artificiale?

Jetojmë në kohën digjitale dhe në epokën digjitale ku çdo ditë shohim përmirësimin e një prej trendeve më të mëdha të ditës së sotme - "inteligjencës artificiale". E bukura e këtij trendi të ri është se maksimalisht është i arritshëm për të gjithë, ndërsa inteligjencën artificiale ​​mund ta përdor pothuajse për çdo gjë që i nevojitet - përdorimi për të shkruar tekste, për të mbledhur kode të gatshme për ndonjë program, për të ndihmuar në krijimin e modeleve 3D që mund të përdoren në mjekësi dhe shumë më tepër. Megjithatë, për momentin, inteligjenca artificiale përdoret kryesisht për të krijuar fotografi.

Metamorphosis Foundation | 5 min read | Sep 4, 2024

Metamorphosis Foundation | Sep 3, 2024

Metamorphosis Foundation | Aug 30, 2024

Çfarë janë algoritmet dhe si funksionojnë në mediumet sociale?

Algoritmi është procedurë që përdoret për të zgjidhur një problem ose për të kryer një llogaritje. Veprojnë në bazë të listës së saktë të udhëzimeve, të zbatuara hap pas hapi ose në mënyrë rutinore bazuar në harduer ose softuer. Në mediumet sociale, algoritmet janë rregulla, sinjale dhe të dhëna që menaxhojnë punën e platformës. Këto algoritme përcaktojnë se si përmbajtja filtrohet, renditet, zgjidhet dhe rekomandohet për përdoruesit. Në ndonjë mënyrë, algoritmet ndikojnë në zgjedhjet tona dhe në atë që e shohim në mediumet sociale.

Metamorphosis Foundation | 3 min read | Aug 27, 2024

Çfarë janë çet-botët dhe si t'i njohim?

Kalimi i kohës në internet, përveç rezultateve pozitive, ka edhe rezultate negative, të cilat shpeshherë kontribuojnë në tendenca keqdashëse nga ana e personave që kanë për qëllim të shkaktojnë dëm. Një prej tyre gjenerohet nga IA-ja, të njohur me emrin çet-botët.

Metamorphosis Foundation | 3 min read | Aug 27, 2024

Si të përdorni inteligjencën artificiale në mënyrën e duhur?

Rritja e inteligjencës artificiale po depërton në të gjitha sferat e shoqërisë. Duke filluar nga jeta e përditshme, arsimi, shëndetësia, prodhimi, siguria, financat, e deri te rrjetet sociale, ku paraqitet problemi për të dalluar nëse diçka është reale ose e krijuar nga IA-ja. Për të gjithë këtë ka kritika negative, si rrjedhojë shfaqet edhe nevoja të rregullohen disa pjesë, ose të shpjegohet mënyra e duhur e përdorimit të inteligjencës artificiale.

Metamorphosis Foundation | 3 min read | Aug 19, 2024

Metamorphosis Foundation | Aug 15, 2024

Si t'i njohim profilet e rreme në rrjetet sociale?

Rritja e digjitalizimit ka ndryshuar padyshim mënyrën se si funksionojnë rrjetet sociale për të gjithë ne. Megjithatë, prania në internet, përveç dobive, i përfshin edhe anët e këqija, si krijimi i profileve të rreme dhe qëllimet dashakeqe që qëndrojnë pas tyre. Mashtruesit që krijojnë dhe përdorin profile të rreme sociale për të tërhequr vëmendjen zakonisht kanë për qëllim t'i marrin të dhënat tuaja personale që më tutje synojnë t'i keqpërdorin.

Metamorphosis Foundation | 3 min read | Jul 16, 2024

Gjërat të cilat duhet t’i dini para se të përdorni rrjetet publike WiFi

Përdorimi i rrjetit publik WiFi mund të jetë i rrezikshëm. Hakerët mund të interceptojnë (përgjojnë) çdo gjë që jeni duke bërë në internet, përfshirë edhe kapjen e fjalëkalimeve tuaja dhe leximin e postave elektronike private. Kjo mund të ndodhë nëse lidhja ndërmjet pajisjes suaj dhe WiFi-së nuk është e enkriptuar.

Metamorphosis Foundation | 2 min read | Jul 11, 2024

Metamorphosis Foundation | Jul 2, 2024

Metamorphosis Foundation | Jul 2, 2024

Si të identifikosh dhe të përballesh me troll në internet?

Me siguri ju ka ndodhur - komentoni ndonjë nga qëndrimet tuaja në Fejsbuk ose publikoni diçka që mund mos t'ju duket edhe aq kontroverse. Paraqitet dikush me mendim të kundërt, i cili e përcjell të njëjtën gjë me ton provokues dhe kokëfortë. Papritur e gjithë biseda orientohet në drejtim të palogjikshëm, humbni kohë dhe nerva, ndërsa në fund, e pyetni veten se si mund të ekzistojnë njerëz të tillë.

Me pak fjalë, keni hasur në troll.

Metamorphosis Foundation | 6 min read | Jun 26, 2024

Pse është i rëndësishëm edukimi mediatik në shkollat?

Më shumë se një e treta e popullsisë botërore sot përdor internet dhe ky trend është vazhdimisht në rritje. Është pothuajse e pamundur të imagjinohet funksionimi pa internet, ku ka mijëra burime informacioni, libra dhe harta në formë digjitale, rrjete sociale, tregti online, biblioteka dhe muze digjitale, lajme...

Metamorphosis Foundation | 2 min read | Jun 26, 2024

Çfarë është dhe si funksionon "Prebunking"?

Arsyet pra pse lajmet e rreme besohen janë komplekse. Mes tjerash, kanë të bëjnë me personalitetin tonë dhe qëndrimin kundrejt fakteve si dhe ekzistojnë mekanizma të ndryshme kognitive, që shtrembërojnë perceptimin tonë. Pyetja është: Si mund të bëhemi më rezistentë?

Një qasje që shkon në drejtim të krijimit të rezistencës është e ashtuquajtura “Prebunking”, kontroll i thashethemeve. Përdorueset dhe përdoruesit e internetit duhet të sensibilizohen duke u informuar për lajmet e rreme dhe dizinformimin që para se të bien në kontakt me to. Për shembull, para zhvillimit të zgjedhjeve kur pritet të ketë shumë lajme të rreme për të manipuluar zgjedhëset dhe zgjedhësit, do t’ia vlente të zhvillohej një fushatë e tillë informimi.

Metamorphosis Foundation | 2 min read | Jun 4, 2024

Reklama të rreme – probleme reale: Sa lehtë është të mashtrohen njerëzit në rrjetet sociale?

Mashtrimet online janë një temë e pashtershme ku pothuajse çdokush mund të jetë viktimë, pa marrë parasysh sa i informuar dhe i arsimuar që është dhe sa herë që në vetvete përsërit “mos kliko”. Kjo, aq më tepër nëse bëhet fjalë për shëndetin e dikujt, dhe njerëzit mund të bien lehtësisht pre e manipulimeve dhe lajmeve të rreme kur janë vulnerabilë ose ndihen të pafuqishëm. Së këndejmi, janë të shpeshta shembujt kur përdoruesit e rrjeteve sociale klikojnë reklama për barna që premtojnë shërimin e qindra sëmundjeve, suplemente të ndryshme për humbje peshe brenda pak ditësh, pastrimin e organizmit në vetëm pak orë etj.

Metamorphosis Foundation | 3 min read | Jun 4, 2024

Çfarë janë “narrativet pozitive” dhe si mund të kontribuojnë në luftimin e dezinformatave?

Dezinformatat nga platforma të ndryshme po përhapen me hov të madh në mbarë botën përderisa më pas në rrjetet sociale ato shpërndahen duke mos u verifikuar nga përdoruesit. Pasi që truri i njeriut funksion në atë mënyrë që i kushton më shumë vëmendje negativitetit dhe frikës ashtu dhe platformat e rrjeteve sociale janë të dizajnuara që tu shpërndajnë sa më shumë përdoruesve atë që ua kap vëmendja e tyre, pra gjërave negative. Kjo ndikon që rrjetet sociale të influencojnë një popullatë të tërë në një shkallë dhe shpejtësi që nuk është parë deri më tani. Një hulumtim i universitetit MIT tregon se lajmet e rrejshme shpërndahen 6 herë më shpejtë se lajmet e verifikuara.

Si të komunikojnë aktivistët, zyrtarët në mënyrë efektive në këtë mjedis dhe si organizohen ata? Si i mposhtin dezinformatat?

Metamorphosis Foundation | 2 min read | Jun 4, 2024

Tetë parimet themelore të sigurisë kibernetike për Organizatat joqeveritare

Transformimi digjital i ka bërë organizatat të varura nga teknologjia për të kryer punën e tyre. Por edhe pse ka shumë përfitime, digjitalizimi sjell dhe kriminelët kibernetikë. Sipas raportit të “Nonprofit Tech for Good Report” të vitit 2023, 27 përqind e organizatave joqeveritare në tërë botën kanë pësuar së paku një sulm kibernetik.

Organizatat joqeveritare mbledhin, menaxhojnë dhe procesojnë një numër të madh të të dhënave të njerëzve në situata të ndjeshme dhe të dhëna financiare nga donatorët, të cilat janë shkaqet kryesore përse aktorë keqbërës synojnë t’i sulmojnë ato, duke e bërë këtë sektor industrinë e tretë të synuar nga hakerët.

Metamorphosis Foundation | 3 min read | Jun 4, 2024

Goshe Nikolov | Apr 30, 2024

Verifikimi i fakteve: Si ta ruajmë mendjen dhe të mbrohemi nga lajmet e rreme

Përhapja e dezinformatave është një fenomen i kuptueshëm njerëzor. Daniell Kaneman, një psikolog që e ka fituar çmimin Nobel për Shkenca Ekonomike, e prezantoi konceptin "WYSIATI" - What you see is all there is ("Atë që e shihni është gjithçka që ekziston"), që do të thotë se njerëzit kanë prirje të mos e kërkojnë atë që ata nuk shohin.

Metamorphosis Foundation | 5 min read | Apr 23, 2024

Goshe Nikolov | Apr 1, 2024

Rrjetet sociale si terren pjellor për dezinformata – a ka zgjidhje?

Goshe Nikolov | Apr 1, 2024

Disa këshilla sesi të raportohet në rast të zgjedhjeve

Nevoja për objektivitet, neutralitet dhe ekuilibër në gazetari është një sfidë e përditshme për mediat profesionale, por një nga sfidat e mëdha për profesionalizmin në media vjen në kohë të zgjedhjeve. Procesi i zgjedhjeve paraqet një sfidë për mediat sepse vendos në fokus nevojën e tyre për t’u ofruar qytetarëve qasje te të gjitha faktet, opinionet dhe idetë në fushatë. Gazetarët, duhet gjithashtu të sigurojnë qasje për ata te mediat, ashtu që zëri i qytetarëve të mund të dëgjohet përtej fjalëve të debatit politik.

Metamorphosis Foundation | 4 min read | Mar 21, 2024

Çfarë duhet të kihet kujdes gjatë raportimit të ngjarjeve ku ka ekstremizëm?

Kur ndodhin ngjarje ku ka ekstremizëm, gazetarët dhe qytetarët ndonjëherë më pyesin se si të raportojnë dhe si të bëjnë lajm. Kur duhet të vendosni se çfarë të publikoni tani në internet ose si artikull, me e mira do të ishte të ndaleni pak dhe të mendoni përmes bisedave me gazetarët dhe ekspertët e komunikimit.

Metamorphosis Foundation | 4 min read | Mar 21, 2024

Si të njohësh “cherry picking”, metodë për manipulim në media?

Dëshmi jo e plotë. Selektim të argumenteve. Injorim të dëshmive të vërteta. Vlerësim i njëanshmëm. Tentim për të bindur opinionin të pranojë ndonjë pozicion të caktuar, duke fshehur fakte apo duke i dhënë opinionit argumente për ta shtypur një të vërtetë.

Metamorphosis Foundation | 2 min read | Mar 21, 2024

Goshe Nikolov | Feb 21, 2024

Metoda më e fuqishme për të luftuar dezinformatat është mendimi kritik, si të aplikoni atë?

Të menduarit kritik është aftësia e një personi që të mund të dallojë apo gjykojë dhe të analizojë në mënyrë kritike për ndonjë problem të caktuar. Mendimi kritik zhvillohet që në moshë të re dhe përvetësohet në baza individuale te secili person. Për të përcaktuar nëse kemi mendim kritik një person duhet t’i përvetësojë aftësitë e vëzhgimit, analizimit, interpretimit, reflektimit, vlerësimit, konkluzimit, shpjegimit dhe zgjidhjeve të problemeve dhe marrjen e vendimeve sa më korrekte, shkruan Portalb.mk.

Metamorphosis Foundation | 3 min read | Feb 15, 2024

Si duhet të raportojnë mediat për sfidat e rrezikshme të TikTok-ut?

Në rrjetet sociale, Tiktok ka ekzistuar që në vitin 2014, atëherë i njohur si Musical.ly dhe pastaj në vitin 2018 u riformua me emrin që mban sot. TikTok njihet si një platformë për zbavitje dhe argëtim që përdoret më së shumti nga fëmijët dhe të rinjtë. Mirëpo, shumica e skenave të luftës, sfidave të rrezikshme që kanë rezultuar në lëndim dhe vdekje, të gjitha janë shpërndarë fillimisht në këtë rrjet social.

Metamorphosis Foundation | 5 min read | Feb 15, 2024

Çfarë duhet të keni parasysh kur blini produkte online

Deri para disa vitesh, blerja e produkteve online ishte diçka që e bënin vetëm “kompjuteristët”, ose përdorej për produkte të specializuara. Megjithatë, në ditët e sotme, shopingu online po bëhet pjesë gjithnjë e më normale e përditshmërisë sonë. Vendosja e të dhënave bankare personale në eterin online nuk tingëllon më aq "e frikshme" siç tingëllonte dhjetëra vitesh më parë. Edhe pse vetë transferimi online i parave përmes bankave është më i sigurt se kurrë, kjo nuk do të thotë se nuk duhet të jemi të kujdesshëm me shpenzimin e parave online.

Борјан Гаговски | 5 min read | Feb 14, 2024

Goshe Nikolov | Feb 1, 2024

Miratimi i konkluzioneve vetëm në bazë të titujve është e barabartë me vrasjen e informacionit të saktë

Kur shikoni film, bazuar vetëm në emrin e filmit, miratoni konkluzion se për çfarë bëhet fjalë, si do të zhvillohet skenari, cili do të jetë fundi? Jo, por të paktën ndani një orë e gjysmë, lëreni filmin t'ju çojë, t'jua ndryshojë konkluzionet, derisa të arrini në fund.

Meri | 5 min read | Jan 24, 2024

Goshe Nikolov | Jan 17, 2024

Lajmi bombastik i publikuar në portalin për të cilin keni dëgjuar për herë të parë? Kontrolloni impresum

Fluksi i përmbajtjeve mediatike në hapësirën e internetit ndonjëherë neve si lexues na bën që të kërkojmë informacione të cilat janë të ndryshme nga të tjerat. Për publikun është jashtëzakonisht e rëndësishme të “zbulohet” diçka e re, e cila çon në informacione të freskëta për disa tema të rëndësishme shoqërore apo çështje me interes personal për individin. Megjithatë, ndonjëherë pas “të resë” qëndrojnë tituj bombastikë, pretendime spektakolare të pambështetura me prova, informacione të pakonfirmuara apo jozyrtare, si dhe dezinformata, të cilat mund të shkaktojnë më shumë dëm sesa që çojnë në një ndryshim pozitiv në shoqëri.

Бојан Блажевски | 3 min read | Jan 11, 2024

Deepfake – video të rreme të bëra me inteligjencën artificiale për të cilat duhet të shqetësohemi

Mendoni se po e shikoni Presidentin e Ukrainës, Volodimir Zelenski duke folur dhe duke u thënë ushtarëve të tij t'i lënë armët dhe të dorëzojnë luftën kundër Rusisë. Personazhi është ai, shprehjet e fytyrës janë ato, ai e hap gojën ashtu siç flet, por megjithatë, kjo nuk është e vërtetë. Videoja është e rreme.

Meri | 4 min read | Dec 20, 2023

Anshmëria negative: Pse njerëzit lexojnë më shumë lajme të këqija sesa lajme të bukura

Njëkohësisht ju paraqiten dy tituj të lajmeve – titulli i parë është: “Koha është e bukur sot!”, ndërsa në lajmin e dytë jepet njoftim se në vend është duke u përgatitur një stuhi e tmerrshme. Cilin titull do ta klikoni?

Meri | 4 min read | Dec 20, 2023

Mendo para se të klikosh – Qëndro i sigurt në rrjetet sociale

Koncepti “mendo para se të klikosh” është edhe një prej faktorëve më të rëndësishëm lidhur me sigurinë e informacioneve. Kjo i referohet gjithë asaj që ju ofrohet në rrjetet sociale, në reklamat që ju paraqiten përderisa lexoni tekst të caktuar në ndonjë faqe interneti, në linqet që “ju thonë” t’i hapni derisa shihni ndonjë video në Youtube dhe ngjashëm.

Antonija Popovska | 2 min read | Dec 20, 2023

Sulmet fishing përgjojnë, si mos të kapemi në grep?

Imagjinoni që jeni peshk dhe se dikush po përpiqet t'ju kapë në grep - pikërisht në këtë mënyrë mundemi ta shpjegojmë nocionin "sulmi fishing" në mënyrën më të thjeshtë. Në përkufizimin që e ka botuar Fondacioni “Metamorfozis” në një nga publikimet e tij theksohet se fishingu është formë e mashtrimit që përfshin një sërë aktivitetesh nga përdoruesit e paautorizuar duke përdorur mesazhe të rreme nga e-posta dhe faqet e rreme të internetit të pjesës më të madhe të organizatave financiare, duke u përpjekur nga përdoruesit të marrin informacione personale konfidenciale, të tilla si numri unik i amzës, emri i përdoruesit, numrat PIN ose të dhënat e ngjashme.

Бојан Блажевски | 3 min read | Dec 20, 2023

Pse akoma kaq shumë njerëz "bien" në teoritë e konspiracionit?

Kovid-19 ishte shpikur qëllimisht për të shkatërruar njerëzimin. Me vaksinat kundër Kovid-19 përpiqen të na vënë çip. HAARP shkakton stuhi dhe përmbytje. Njeriu nuk ka shkelur kurrë në Hënë. Shtegu i bardhë që aeroplanët e lënë pas derisa fluturojnë janë në fakt helme me të cilat na spërkasin.

Meri | 5 min read | Dec 20, 2023

Gjurma digjitale – biografia juaj e publikuar në internet me vetëdije ose pa vetëdije

Në ditët e sotme, jetët tona janë të ndërthurura plotësisht me botën digjitale, ndërsa aktivitetet online lënë gjurmë të përhershme, përkatësisht gjurmë digjitale.

Antonija Popovska | 3 min read | Dec 20, 2023

Përdorimi i inteligjencës artificiale rregullohet në gazetari

Agjencia globale e lajmeve Asoshiejted Pres (AP) është pioniere në përdorimin e inteligjencës artificiale në mediat. Qysh në vitin 2014, redaksia ekonomike e kësaj agjencie të lajmeve filloi të përdor inteligjencën artificiale për të automatizuar hartimin e teksteve për fitimet korporative të kompanive.

Бојан Блажевски | 5 min read | Dec 20, 2023

Goshe Nikolov | Dec 20, 2023

Kosova në radarin e “luftës” së dezinformimit Rusi-Ukrainë

Propaganda dhe sulmi ndaj të vërtetës janë tok me njeriun nga ekzistenca e këtij të fundit. Po ta lexosh esenë e George Orwell, “Vështrim mbi luftën e Spanjës”, duket se po flet për propagandimin në vitin 2022, por në fakt ajo ese është shkruar plotë 8 dekada më parë.

Dren Gerguri | 5 min read | Dec 18, 2023

Klikbejt: Zbulimi i taktikës

A keni menduar ndonjëherë se çfarë është në fakt klikbejt?

Goshe Nikolov | Nov 21, 2023

Burimi i cituar i informacionit - burimi i besueshmërisë në përmbajtjen mediatike

Në vrullin e informacioneve të reja dhe aktuale në përmbajtjet mediatike që i shohim, lexojmë dhe dëgjojmë çdo ditë si publik, vështirë se dikush prej nesh i kushton vëmendje burimit. Shpesh kjo nuk u ndodh vetëm konsumatorëve të teksteve, videove dhe fotografive, por edhe vetë gazetarëve dhe redaktorëve të mediave. Ndryshe nga kjo lloj përditshmërie mediatike, letërsia profesionale gazetareske është shumë e rreptë për sa i përket citimit të burimit të informacionit. Një burim i cituar që i siguron të dhënat e përmbajtjes mediatike është burim besueshmërie dhe sinonim për një tekst, video dhe fotografi të prodhuar sipas standardeve profesionale gazetareske.

Бојан Блажевски | 5 min read | Nov 8, 2023

Si të mbrohemi nga mashtrimet online gjatë blerjes në internet?

Numri i blerjeve online i qytetarëve të Maqedonisë është në rritje, por paralelisht shtohen edhe mashtrimet e qytetarëve gjatë blerjes në pikat virtuale të shitjes në internet. Që të shmanget “zbrazja” e kartelave kreditore përmes mashtrimeve, ekzistojnë disa rekomandime të cilat duhet t’i ndjekim si qytetarë gjatë blerjeve tona që i bëjmë në internet.

Бојан Блажевски | 3 min read | Oct 12, 2023

Autorësi e nënshkruar – tregues për përmbajtje të besueshme mediatike të cilës mund t’i besojmë

Fluksi i teksteve, videove, fotografive mediatike, si dhe postimeve në rrjetet sociale është jashtëzakonisht i madh në ditët e sotme, pasi ato shfaqen vazhdimisht në pajisjet tona me të cilat komunikojmë çdo ditë në internet. Titujt bombastikë dhe njoftimet për zbulime spektakolare në përmbajtje të tilla shpesh na bëjnë të harrojmë një nga rregullat bazë gjatë krijimit të përmbajtjeve mediatike – nënshkrimin e autorit i cili qëndron pas tyre.

Бојан Блажевски | 5 min read | Aug 30, 2023

Lufta hibride dhe 4 Sh-të e dezinformimit për tensionet në veriun e Kosovës

Fajësimi i NATO-s dhe i BE-së për tensionimin e situatës në veriun e Kosovës, është narrativa kryesore e RT-së (Russia Today) me propagandën që e shpërndan në vende të ndryshme nëpërmjet kanaleve të saj në gjuhë të ndryshme.

Dren Gerguri | 8 min read | Apr 26, 2023

Sfidat e shoqërisë kosovare në dallimin e dezinformimit nga informacioni i saktë

Gjetjet e hulumtimit tregojnë se njerëzit nuk mund të bëjnë dallimin midis lajmeve të pavërteta dhe të vërteta. Ky problem gjithashtu prek shoqërinë kosovare, e cila ka një përqindje të lartë të qasjes në internet (93%). Një nga shenjat se dezinformimi ndikon në publikun në Kosovë është rezultati i rastit Raka i cili shpjegohet më poshtë.

Dren Gerguri | 6 min read | Mar 28, 2023

ChatGPT dhe përfshirja e inteligjencës artificiale në botën e (dez)informimit.

Inteligjencia artificiale po e ndryshon dhe do ta ndryshojë edhe më shumë mënyrën tonë të jetesës dhe të punës. Ky simulim i inteligjencës artificiale në makina që programohen për të menduar si njerëzit ka mundësuar që, sot, në disa fusha, njeriu të zëvendësohet nga makinat. Por, çfarë do të thotë kjo në fushën e informimit dhe cilat mund të jenë keqpërdorimet nga të cilat duhet të kemi kujdes?

Dren Gerguri | 5 min read | Feb 24, 2023

Çka janë “Dhomat Jehuese” dhe si të shpëtoni nga to

Informacioni mund të vijë nga burime të ndryshme. Më shpesh sesa jo, merrni telefonin ose hapni laptopin dhe filloni të lëvizni nëpër përmbajtje; duke klikuar dhe duke ndarë çdo gjë që duket interesante. Megjithatë, është mirë të dini se çfarë po ndodh prapa skenave…

Hive Mind | 3 min read | Apr 4, 2022

Dezinformimi, lufta informative në disa fronte dhe roli i gazetarit

Në botën e sotme digjitale, lufta informative është dukshëm më e shprehur. Lufta në Ukrainë është duke u zhvilluar edhe në disa fronte të botës së informacionit, në frontin e videolojërave, të TikTok-ut dhe në atë të kontrolluesve të fakteve. Prandaj, përqendrimi i vëmendjes së gazetarëve edhe në Kosovë duhet të jetë në burimet e lajmit, në kontrollimin e tyre për të mënjanuar mundësitë e mashtrimit nga informacioni i manipuluar.

Dren Gerguri | 5 min read | Mar 24, 2022

Kurse me vetë-ritëm: Mësoni me ritmin tuaj, sipas orarit tuaj!

Ne jetojmë në epokën e informacionit. Aftësia jonë për të sintetizuar dhe përdorur mirë informacionin është thelbësore për fatin dhe mirëqenien tonë në të ardhmen. Ekspertët tanë kanë krijuar kurse sipas porosisë për tema që janë relevante, të vendosura në një kontekst kuptimplotë dhe të rëndësishëm. Nga kuptimi i lajmeve në internet, deri te mbrojtja e sigurisë dhe privatësisë digjitale tuaj ose të organizatës suaj.

Hive Mind | 2 min read | Nov 15, 2021

Manipulimet në media sociale: Botët dhe Trollët, kontaminuesit e sferës publike online

Numri i madh i pëlqimeve, komenteve apo shpërndarjeve nuk do të thotë që pasqyron numrin real të përfshirjes së njerëzve në atë interaktivitet

Dren Gerguri | 4 min read | Sep 23, 2021

Cheapfake, një mjet i rrezikshëm propagandimi

Kjo tregon që manipulimi me fotografi sikurse në këtë rast është propagandim i qëllimsh m duke u orvatur që të shtrembërohet e vërteta. Cheapfake të tillë janë të rrezikshëm sepse devijojnë realitetin dhe përpiqen të bindin njerëzit të besojnë diçka që nuk është e vërtetë.

Dren Gerguri | 3 min read | Aug 16, 2021

Dezinformimi, prodhim edhe i mosverifikimit nga ana e gazetarit

Verifikimi i infomacionit është bërë i nëvojshëm për gjithësecilin në ditët e sotme. Në rast se nuk e verifikon një informacion që e merr, atëherë e lë të hapur mundësinë që të biesh pre e ndonjë manipulimi. Prandaj, është qenësore që sot, në informacionet që i marrim, posaçërisht në portale dhe në medie sociale, të kemi një pikëpyetje mbi vërtetësinë e tyre deri në momentin që e verifikojmë dhe e eliminojmë atë pikëpyetje.

Dren Gerguri | 4 min read | Aug 11, 2021

Dren Gerguri | 3 min read | Jul 13, 2021

‘Cheapfakes’,rreziku kryesor nga manipulimi në ditët e sotme

Zhvillimi i teknologjisë ofron risi të vazhdueshme edhe në fushën e manipulimit dhe të dezinformimit. Kohëve të fundit, çdo herë e më shumë, po diskutohet për një formë të re manipulimi, emri i së cilës është ‘cheapfakes’. Krahas ‘deepfakes’, që është manipulim më i avancuar teknologjik, tanimë, vëmendje më të madhe në mbarë botën ka fituar ‘cheapfakes’, sepse është manipulim më lehtë i realizueshëm, në kuptimin teknologjik.

Dren Gerguri | 3 min read | Feb 25, 2021

Dren Gerguri | 5 min read | Jan 4, 2021

Dren Gerguri | 4 min read | Dec 17, 2020

Më në fund një mjet për kontrollin e fakteve në të gjitha gjuhët

Fact Check Explorer i Google është i shpejtë dhe jep rezultate të sakta në të gjitha gjuhët

Mark Semoil | 2 min read | Aug 7, 2020

Mark Semoil | 3 min read | Jul 31, 2020

Spotlight: Mjeti Fact Check Explorer dhe Markup i Google

Fact Check Explorer i ri dhe udhëzim hap-pas-hapi për mjetin Markup

Mark Semoil | 4 min read | Jul 15, 2020

Burimet për reporterët dhe gazetarët: Qendra e Koronavirusit për First Draft

Udhëzimet, listat e kontrollit, pyetjet më të shpeshta FAQ, listat e leximit dhe databaza e ekspozimit të falsiteteve

Mark Semoil | 2 min read | Jul 8, 2020