Rritja e digjitalizimit ka ndryshuar padyshim mënyrën se si funksionojnë rrjetet sociale për të gjithë ne. Megjithatë, prania në internet, përveç dobive, i përfshin edhe anët e këqija, si krijimi i profileve të rreme dhe qëllimet dashakeqe që qëndrojnë pas tyre. Mashtruesit që krijojnë dhe përdorin profile të rreme sociale për të tërhequr vëmendjen zakonisht kanë për qëllim t'i marrin të dhënat tuaja personale që më tutje synojnë t'i keqpërdorin.

Përdorimi i rrjetit publik WiFi mund të jetë i rrezikshëm. Hakerët mund të interceptojnë (përgjojnë) çdo gjë që jeni duke bërë në internet, përfshirë edhe kapjen e fjalëkalimeve tuaja dhe leximin e postave elektronike private. Kjo mund të ndodhë nëse lidhja ndërmjet pajisjes suaj dhe WiFi-së nuk është e enkriptuar.

Shpifjet dhe komentet e urrejtjes janë të shumta në rrjetet sociale. Grupet e margjinalizuara preken veçanërisht shpeshherë prej tyre. MILLA JOSIFOVSKA DANILLOVSKA dhe DESPINA KOVAÇEVSKA njoftojnë për gjuhën e urrejtjes në internet me bazë gjinore në Maqedoninë e Veriut. Në fillim të vitit 2024, gjykata në Manastir e miratoi aktgjykimin e parë për gjuhën e urrejtjes kundër komunitetit LGBTKIA+ në Maqedoninë e Veriut.

Fotografitë e krijuara me inteligjencë artificiale gjithnjë po bëhen sa më reale dhe bëhet sa më e vështirë t'i dallojmë ato nga fotografitë e vërteta. Ekzistojnë disa mënyra që mund të përdoren për të identifikuar fotografitë e krijuara me inteligjencë artificiale, duke vërejtur teksturën jo-natyrale të tyre ose prapaskenën e deformuar të fotografive.

Mbrojtja e fëmijëve nga faqet e papërshtatshme të internetit është shumë e rëndësishme, veçanërisht në kohën e fundit kur janë në rritje përmbajtjet e dëmshme në Internet. Ekzistojnë filtra të integruara të shfletuesve të cilat mund të ofrojnë mbrojtje të caktuar, por megjithatë ato nuk mund të sigurojnë mbrojtje të plotë dhe mund të anashkalojnë disa faqe interneti. Gjithashtu, fëmijët shumë lehtë mund të gjejnë mënyra për ta hequr atë mbrojtje.

Mendoni se po e shikoni Presidentin e Ukrainës, Volodimir Zelenski duke folur dhe duke u thënë ushtarëve të tij t'i lënë armët dhe të dorëzojnë luftën kundër Rusisë. Personazhi është ai, shprehjet e fytyrës janë ato, ai e hap gojën ashtu siç flet, por megjithatë, kjo nuk është e vërtetë. Videoja është e rreme.

Fëmijët e sodit gjithnjë e më shumë kalojnë kohë në telefonat e mençur, tabletat ose laptopat e tyre. Prindërit, shpeshherë për shkak të obligimeve të punës, jo gjithmonë kanë kohë të kontrollojnë çfarë përmbajtje shohin ato në pajisjet e tyre. Megjithatë, ju propozojmë disa mënyra si ta rrisni kontrollonin, përkatësisht, si t’i mbroni fëmijët nga ajo që ndoshta për to përbën rrezik ose përmbajtje joadekuate për moshën e tyre.

Njëkohësisht ju paraqiten dy tituj të lajmeve – titulli i parë është: “Koha është e bukur sot!”, ndërsa në lajmin e dytë jepet njoftim se në vend është duke u përgatitur një stuhi e tmerrshme. Cilin titull do ta klikoni?

Koncepti “mendo para se të klikosh” është edhe një prej faktorëve më të rëndësishëm lidhur me sigurinë e informacioneve. Kjo i referohet gjithë asaj që ju ofrohet në rrjetet sociale, në reklamat që ju paraqiten përderisa lexoni tekst të caktuar në ndonjë faqe interneti, në linqet që “ju thonë” t’i hapni derisa shihni ndonjë video në Youtube dhe ngjashëm.

Kovid-19 ishte shpikur qëllimisht për të shkatërruar njerëzimin. Me vaksinat kundër Kovid-19 përpiqen të na vënë çip. HAARP shkakton stuhi dhe përmbytje. Njeriu nuk ka shkelur kurrë në Hënë. Shtegu i bardhë që aeroplanët e lënë pas derisa fluturojnë janë në fakt helme me të cilat na spërkasin.

Në ditët e sotme, jetët tona janë të ndërthurura plotësisht me botën digjitale, ndërsa aktivitetet online lënë gjurmë të përhershme, përkatësisht gjurmë digjitale.

Në vrullin e informacioneve të reja dhe aktuale në përmbajtjet mediatike që i shohim, lexojmë dhe dëgjojmë çdo ditë si publik, vështirë se dikush prej nesh i kushton vëmendje burimit. Shpesh kjo nuk u ndodh vetëm konsumatorëve të teksteve, videove dhe fotografive, por edhe vetë gazetarëve dhe redaktorëve të mediave. Ndryshe nga kjo lloj përditshmërie mediatike, letërsia profesionale gazetareske është shumë e rreptë për sa i përket citimit të burimit të informacionit. Një burim i cituar që i siguron të dhënat e përmbajtjes mediatike është burim besueshmërie dhe sinonim për një tekst, video dhe fotografi të prodhuar sipas standardeve profesionale gazetareske.

Dhuna në internet është dhuna që shërbehet duke përdorur teknologjitë digjitale. Kjo mund të zhvillohet në mediat sociale, platformat për shkëmbimin e mesazheve, platformat e lojrave dhe telefonat celularë. Sipas UNICEF-it, bëhet fjalë për sjelljen e cila përsëritet, qëllimi i së cilës është të frikësohen, zemërohen ose të turpërohen ata që synohen.

Fondacioni Metamorfozis i publikon rregullisht shkrimet edukative për politikën e skedarëve (kukis) të faqeve dhe aplikacioneve. Sipas përkufizimit, “kukis” janë skedarë të vegjël teksti që dërgohen nga faqet e internetit që i vizitojnë përdoruesit dhe ruhen në pajisjet e tyre (kompjuter, tablet dhe celular).

Numri i blerjeve online i qytetarëve të Maqedonisë është në rritje, por paralelisht shtohen edhe mashtrimet e qytetarëve gjatë blerjes në pikat virtuale të shitjes në internet. Që të shmanget “zbrazja” e kartelave kreditore përmes mashtrimeve, ekzistojnë disa rekomandime të cilat duhet t’i ndjekim si qytetarë gjatë blerjeve tona që i bëjmë në internet.

Ne jetojmë në epokën e informacionit. Aftësia jonë për të sintetizuar dhe përdorur mirë informacionin është thelbësore për fatin dhe mirëqenien tonë në të ardhmen. Ekspertët tanë kanë krijuar kurse sipas porosisë për tema që janë relevante, të vendosura në një kontekst kuptimplotë dhe të rëndësishëm. Nga kuptimi i lajmeve në internet, deri te mbrojtja e sigurisë dhe privatësisë digjitale tuaj ose të organizatës suaj.