Fajësimi i NATO-s dhe i BE-së për tensionimin e situatës në veriun e Kosovës, është narrativa kryesore e RT-së (Russia Today) me propagandën që e shpërndan në vende të ndryshme nëpërmjet kanaleve të saj në gjuhë të ndryshme.

Gjetjet e hulumtimit tregojnë se njerëzit nuk mund të bëjnë dallimin midis lajmeve të pavërteta dhe të vërteta. Ky problem gjithashtu prek shoqërinë kosovare, e cila ka një përqindje të lartë të qasjes në internet (93%). Një nga shenjat se dezinformimi ndikon në publikun në Kosovë është rezultati i rastit Raka i cili shpjegohet më poshtë.

Inteligjencia artificiale po e ndryshon dhe do ta ndryshojë edhe më shumë mënyrën tonë të jetesës dhe të punës. Ky simulim i inteligjencës artificiale në makina që programohen për të menduar si njerëzit ka mundësuar që, sot, në disa fusha, njeriu të zëvendësohet nga makinat. Por, çfarë do të thotë kjo në fushën e informimit dhe cilat mund të jenë keqpërdorimet nga të cilat duhet të kemi kujdes?

Informacioni mund të vijë nga burime të ndryshme. Më shpesh sesa jo, merrni telefonin ose hapni laptopin dhe filloni të lëvizni nëpër përmbajtje; duke klikuar dhe duke ndarë çdo gjë që duket interesante. Megjithatë, është mirë të dini se çfarë po ndodh prapa skenave…

Në botën e sotme digjitale, lufta informative është dukshëm më e shprehur. Lufta në Ukrainë është duke u zhvilluar edhe në disa fronte të botës së informacionit, në frontin e videolojërave, të TikTok-ut dhe në atë të kontrolluesve të fakteve. Prandaj, përqendrimi i vëmendjes së gazetarëve edhe në Kosovë duhet të jetë në burimet e lajmit, në kontrollimin e tyre për të mënjanuar mundësitë e mashtrimit nga informacioni i manipuluar.

Numri i madh i pëlqimeve, komenteve apo shpërndarjeve nuk do të thotë që pasqyron numrin real të përfshirjes së njerëzve në atë interaktivitet

Kjo tregon që manipulimi me fotografi sikurse në këtë rast është propagandim i qëllimsh m duke u orvatur që të shtrembërohet e vërteta. Cheapfake të tillë janë të rrezikshëm sepse devijojnë realitetin dhe përpiqen të bindin njerëzit të besojnë diçka që nuk është e vërtetë.

“Historia e Ballkanit është formësuar nga ambiciet territoriale dhe mosmarrëveshjet e njëqind viteve të fundit, me çka u krijua një situatë e “shumës zero” – një term nga teoria e lojës, që do të thotë se nëse një lojtar fiton, tjetri duhet të humbasë automatikisht. Ajo gjithashtu ka fituar edhe aspekte kuazi-fetare, pasi debatet e vazhdueshme zbulojnë shqetësime në lidhje me pastërtinë dhe ndotjen e pretendimeve themelore në lidhje me besnikërinë dhe tradhtinë. Pakënaqësia dhe mosmarrëveshjet përshkallëzohen dhe në këtë rast, nuk ka asnjë mekanizëm me të cilin të dy palët do të bien dakord të mbështeten tek një gjyqtar i jashtëm me autoritetin për të gjykuar se kush ka të drejtë – sepse bastet janë shumë të larta” – thotë Prof. Dr. Kit Braun.

Zhvillimi i teknologjisë ofron risi të vazhdueshme edhe në fushën e manipulimit dhe të dezinformimit. Kohëve të fundit, çdo herë e më shumë, po diskutohet për një formë të re manipulimi, emri i së cilës është ‘cheapfakes’. Krahas ‘deepfakes’, që është manipulim më i avancuar teknologjik, tanimë, vëmendje më të madhe në mbarë botën ka fituar ‘cheapfakes’, sepse është manipulim më lehtë i realizueshëm, në kuptimin teknologjik.